Zatürre (Pnömoni) Nedir?

Zatürre, ya da bilinen adıyla pnömoni, akciğerlerdeki hava keseciklerinin iltihaplı bir sıvı ile dolmasıdır. Bu hastalık, genellikle virüsler, bakteriler ve nadiren mantar enfeksiyonları sonucu ortaya çıkar ve oldukça bulaşıcıdır. Zatürre, Türkiye'de 0-4 yaş arası çocuklar arasında en sık ölüm nedenlerinden biridir. Virüsler, örneğin influenza, RSV (Respiratory Syncytial Virus) ve koronavirüs gibi, zatürreye yol açabilmektedir. Belirtiler arasında yüksek ateş, öksürük, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluk bulunur. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, yaşlılarda ve küçük çocuklarda zatürre daha ağır seyredebilir.

Zatürre (Pnömoni) Nasıl Bulaşır?

Zatürreye neden olan virüsler ve bakteriler, grip ve soğuk algınlığı gibi viral solunum yolu enfeksiyonları yoluyla bulaşabilir. Damlacık yolu ile, yani hapşırma ve öksürükle havaya yayılan enfekte damlacıklar yoluyla bulaşma mümkündür. Ayrıca, hasta kişiyle temasta bulunan eşyalar (bardak, çatal, kapı kolları) aracılığıyla da bulaşma riski vardır. Bu yüzden risk altındaki kişilerin hasta bireylerle temas etmemesi ve kalabalık ortamlardan kaçınması önemlidir.

Zatürre (Pnömoni) Neden Olur?

Zatürre genellikle bakteriyel enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar ve en yaygın nedeni Streptococcus pneumoniae adlı bakteridir. Ancak, Haemophilus influenzae ve Mycoplasma pneumoniae gibi bakteriler de zatürreye yol açabilir. Viral zatürre ise genellikle grip benzeri belirtilerle başlar ve en yaygın nedenleri arasında rhinovirus, influenza, koronavirüs ve özellikle çocuklarda bronşiolit ile ilişkilendirilen RSV bulunur.

Zatürre (Pnömoni) Çeşitleri Nelerdir?

Toplum Kaynaklı Zatürre: Hastalar genellikle hastane dışında, günlük yaşamlarında kaptıkları enfeksiyonlar sonucu bu tür zatürreyi geçirirler.

Hastane Kaynaklı Zatürre: Hastane ortamlarında antibiyotiklere dirençli bakteriler tarafından bulaşır ve tedavi edilmesi daha zordur.

Bağışıklık Sistemi Zayıf Bireylerde Zatürre: HIV, kanser tedavisi gören veya organ nakli yapılan kişilerde daha yaygın olan ve genellikle mantarların neden olduğu zatürre türüdür.

Ventilatöre Bağlı Zatürre: Solunum cihazı kullanan hastalarda gelişen, genellikle yoğun bakımda görülen zatürre türüdür.

Zatürre (Pnömoni) Belirtileri Nelerdir?

Zatürre belirtileri genellikle yüksek ateş, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığı içerir. Bu belirtiler genellikle 3 gün veya daha uzun süre devam eder.

Ateşsiz Zatürre Belirtileri: Yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ateş olmadan görülebilir. Belirtiler arasında yorgunluk, balgamlı veya kuru öksürük ve nefes darlığı yer alır.

Viral Zatürre Belirtileri: Genellikle grip benzeri belirtilerle başlar, ateş, kas ağrıları, kuru öksürük ve nefes darlığı görülür.

Zatürre Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis, genellikle akciğer röntgeni, kan testleri ve balgam kültürü gibi testlerle yapılır. Röntgen, enfeksiyonun akciğerlerdeki yayılımını gösterirken, kan testleri enfeksiyonun bakteriyel mi yoksa viral mi olduğunu belirlemeye yardımcı olur.

Zatürre Tedavisi

Zatürre tedavisi, enfeksiyonun türüne göre değişir. Eğer zatürre bakteriyel kaynaklıysa, antibiyotik tedavisi kullanılır. Viral zatürrelerde, antiviral tedavi yerine destekleyici tedavi ve semptomların hafifletilmesi amaçlanır. Ayrıca, solunum desteği gerekebilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ciddileşmesini engeller.

Zatürre Nasıl Önlenir?

Zatürre aşısı, özellikle bebekler, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar gibi risk gruplarındaki kişiler için oldukça önemlidir. Ayrıca, iyi hijyen alışkanlıkları ve kalabalık ortamlardan kaçınma, zatürreye karşı korunmanın etkili yollarıdır.